“Een transitie verloopt altijd onvoorspelbaar”, zegt Adri Bom, voorzitter van Glastuinbouw Nederland. Bom is een van de keynotespeakers op het congres 14 april: ‘de delta in een wereld van schaarste’. We vroegen haar te reageren op een van de begrippen uit een nieuw ‘duurzaamheidsdictionary’ van twee studenten, het woord ‘environmental hopscotch’.
Silke Jonk en Elise Chalcraft maakten een eigen woordenboek om uitdrukking te geven aan wat je ervaart als je de IPCC-rapporten en de kranten leest, of om een echt duurzame toekomst te beschrijven. Daarin staat ook het woord ‘environmental hopscotch’, milieuhinkelpad: ‘De niet-lineaire weg naar het verkleinen van iemands ecologische voetafdruk. Dit woord laat zien dat het verkleinen van iemands ecologische voetafdruk niet eenvoudig is en dat je heen en weer moet springen tussen oplossingen.’
“Dat herken ik wel”, zegt Bom. “De glastuinbouwsector heeft een duidelijk einddoel: een volledig klimaatneutrale sector in 2040. Tien jaar geleden liepen we voorop in die ambitie. Energie speelt een cruciale rol natuurlijk en op het pad naar 2040 zijn vier belangrijke bouwstenen gelegd: besparing, geothermie, biomassa en waterstof. Maar onderweg is er veel veranderd. De risico’s van geothermie wegen vandaag veel zwaarder mee, daar speelt begrijpelijkerwijs mee wat er in Groningen is gebeurd. Ook tegen biomassa wordt inmiddels heel anders aangekeken. Subsidies om extra waarde te geven aan reststromen, door er vezels van te maken bijvoorbeeld, of isolatiemateriaal, zijn afgeschaft, omdat er nadelen kleven aan biomassa als brandstof.”
Wat betekent dat voor de verduurzaming van de glastuinbouw?
“Dat het niet vanzelf gaat en dat we ook pragmatisch te werk moeten gaan. Het niet-liniaire pad is onvermijdelijk, maar ondernemers moeten ook kunnen bouwen op bestendig beleid. Neem de Subsidie Duurzame Energie, een mooi instrument om ondernemers te steunen duurzaam te veranderen. Een ingewikkelde rekenmethode kijkt wat je investeert en meer betaalt voor schonere energie en compenseert daarvoor. Maar door gestegen gasprijzen rolt er onder de streep ineens een heel ander bedrag uit: nul euro subsidie. Terwijl ondernemers daar wel vanuit zijn gegaan in hun bedrijfsvoering. Die grijpen daarom sneller terug op hun warmtekrachtkoppeling.
Dat is een energiebron met een heel hoog rendement, maar de installatie draait wel op gas en dat betekent dus – tijdelijk - terug naar fossiele brandstoffen. Zulke zaken moeten we rechtzetten, met creatieve oplossingen en maatwerk voor ondernemers. Want nu worden soms juist de koplopers getroffen door veranderingen in richtlijnen, regels of omstandigheden. Dat vind ik zorgelijk, want de sector móet duurzamer. Duurzaam werken is onze licence to produce. Hoe langer we wachten, hoe moeilijker en duurder het wordt.”
Benieuwd naar het hele verhaal van Adri Bom en de toekomst van de tuinbouwsector? Op 14 april spreekt Bom tijdens het congres ‘de delta in een wereld van schaarste’ over de duurzame toekomst van de tuinbouw.