Hoe ziet een toekomst eruit waarin mens en leefomgeving écht in balans zijn? Voor Joran Lammers, landschapsarchitect en promovendus aan de Universiteit Leiden, staat die vraag dagelijks centraal. Via ontwerpend onderzoek en onderwijs maakt hij kansen zichtbaar voor een leefbare toekomst, waarin hij altijd een balans zoekt tussen behoeftes van mensen enerzijds (eten, energie etc.) en behoeftes voor onze leefomgeving anderzijds (gezonde lucht, natuurkwaliteit, waterveiligheid etc.).
Vanuit die visie coördineerde Joran het LDE Thesis Lab ‘Groener Hart: realistisch optimistisch richting 2100’, waarin studenten onderzoek deden naar de toekomst van het Groene Hart. Joran deelt zijn ervaringen als academisch coördinator en waarom hij deze rol aanbeveelt aan andere wetenschappers.
Over het LDE Thesis Lab Groener Hart: realistisch optimistisch richting 2100’
In dit Thesis Lab werkten tien masterstudenten van de universiteiten van Leiden, Delft en Rotterdam samen aan hun afstudeeronderzoek. Vanuit hun studierichting beantwoordden ze de centrale vraag: Hoe kan het Groene Hart uitgroeien tot een economische én ecologische hotspot voor biodiversiteit in de Randstad, en tegelijk bijdragen aan klimaatneutraliteit, voedselzekerheid, een duurzame economie, rechtvaardige transities en gezonde bodem- en waterkwaliteit?
Hun bevindingen en toekomstbeelden zijn gebundeld in dit whitepaper.
De rol van academisch coördinator: veel ruimte voor eigen inbreng
Via zijn werk als verkenner bij LDE Programma Klimaat en Biodiversiteit rolde Joran in de functie van academisch coördinator van dit Thesis Lab. Joran kreeg veel vrijheid om het lab zelf vorm te geven, en juist dat gaf hem energie. “Het leuke van dit Thesis Lab was dat het andersom ging dan normaal. Vaak start een lab vanuit een praktijkvraag, maar nu heb ik samen met Annelot Broerze, Esther van der Ent en het LDE netwerk een interessant Thesis Lab bedacht, en zijn we daarmee naar buiten getreden in het Groene Hart. Vervolgens ben ik geschikte praktijkpartners bij het vraagstuk gaan zoeken.” Dat sluit goed aan bij wat Joran drijft in zijn werk: “Ik vind het ontzettend leuk om te bedenken hoe je maatschappelijke vraagstukken, het bedrijfsleven en wetenschappelijk onderzoek met elkaar kunt verbinden.”
Ik vind het ontzettend leuk om te bedenken hoe je maatschappelijke vraagstukken, het bedrijfsleven en wetenschappelijk onderzoek met elkaar kunt verbinden.
Bij die voorbereiding hoorde ook het werven van studenten. “Je wilt een interdisciplinair team samenstellen. Dat betekent dat je een onderwerp en richting moet kiezen die interessant zijn voor studenten met heel verschillende achtergronden. Dat is een uitdagende klus en juist die diversiteit maakt het lab zo sterk.”
Samenwerken met enthousiaste partners
Tijdens het zoeken naar partners maakte Joran gebruik van zijn eigen netwerk. “Je hebt niet zo vaak zo’n vrijblijvende reden om in gesprek te gaan. Vaak heb je geld of kennis van de ander nodig. Nu kwam ik gewoon met een enthousiast verhaal. Dat vinden organisaties leuk, want je komt niet alleen wat halen, je brengt ook kennis. En studenten kunnen later weer interessant zijn voor de partners. Het Thesis Lab maakt zo spontane samenwerkingen mogelijk die in formelere projecten vaak moeizamer tot stand komen.”
Het Thesis Lab maakt zo spontane samenwerkingen mogelijk die in formelere projecten vaak moeizamer tot stand komen.”
Via via kwam hij in contact met het Bestuurlijk Platform Groene Hart. Uiteindelijk mocht de groep studenten zelfs de resultaten van het Thesis Lab overhandigen aan de gedeputeerde van de provincie Utrecht en voorzitter van het platform. “Dat gebeurt niet zomaar. We hebben echt impact gemaakt: de slimme ideeën en het enthousiasme van de studenten hebben geholpen om mensen met een frisse blik naar de toekomst van het Groene Hart te laten kijken. De overhandiging van os whitepaper aan Mirjam Sterk (Gedeputeerde Transitie Landelijk Gebied- Natuur en Landbouw - Groen Groeit Mee – Europa bij provincie Utrecht) was echt de kers op de taart. Als academisch coördinator had ik mij geen mooier slot kunnen wensen.”
Begeleiden van studenten: eindredacteur en teamcoach
“De rol van academisch coördinator is veelzijdig: je bent verantwoordelijk voor de inhoud van het lab, je bouwt aan een netwerk én je hebt een educatieve taak”, vertelt Joran. Dat laatste betekende dat hij van een groep losse studenten een hecht team moest vormen. “Uiteindelijk wil je dat studenten niet alleen luisteren naar de experts, maar ook zelf kennis teruggeven, vragen stellen en elkaar beter leren kennen.”
Een belangrijk doel was voor hem het opleveren van een sterk eindproduct. “Ik vertelde de studenten dat ik de eindredacteur was en zij de redacteurs. Door die rollen aan te nemen zijn we ons steeds meer als een echt team gaan gedragen. Als docent ben je gewend om voor de groep te staan, maar ik koos er bewust voor om me actief te mengen in het maakproces. Dat zorgde voor een gelijkwaardiger samenwerking en heeft een mooi eindproduct opgeleverd.
Het belang van transdisciplinair onderwijs
Joran raadt andere wetenschappers zeker aan om deel te nemen aan dit type onderwijs: “In dit Thesis Lab werk je samen met masterstudenten die ieder een eigen onderzoeksrichting hebben. Dat levert niet alleen frisse inzichten op, maar ook een veel breder perspectief op een thema dat je zelf interessant vindt. Omdat studenten bovendien in gesprek gaan met experts, ontstaat er een rijkdom aan kennis die je in je eentje nooit zou bereiken.”
Je werkt samen met masterstudenten die ieder een eigen onderzoeksrichting hebben. Dat levert niet alleen frisse inzichten op, maar ook een veel breder perspectief op een thema dat je zelf interessant vindt.
Ook voor zijn eigen onderzoek en netwerk had het veel waarde. “Ik wil ontwerpend onderzoek combineren met andere studierichtingen. Door te zien hoe studenten daarmee omgaan, merk ik met welke vakgebieden dat goed matcht en met welke minder. Dat helpt mij in mijn promotieonderzoek én het levert nieuwe contacten en samenwerkingen op.”
Daarnaast bood de rol hem de ruimte om te experimenteren met onderwijs. “Ik ben bezig met het behalen van mijn Basis Kwalificatie Onderwijs (BKO). Doordat ik in dit traject zoveel vrijheid kreeg, kon ik verschillende werkvormen en methodes uitproberen. Dat vond ik heel waardevol.”
Persoonlijke inzichten en advies
Naast inhoudelijke opbrengsten bracht het coördineren Joran ook veel plezier. “De rol als academisch coördinator daagt je op heel veel vlakken uit. Wat mij vooral verraste, is hoeveel energie vrijkomt als je iets doet vanuit enthousiasme en inhoud, en niet vanuit geld of verplichting. Dan kan er ineens veel meer.”
Aan toekomstige academisch coördinatoren geeft hij mee: “Hoe meer energie en enthousiasme je erin stopt, hoe meer het Thesis Lab oplevert – voor de studenten, de partners én voor jezelf.”
In een LDE Thesis Lab begeleid je een interdisciplinair team van gemotiveerde studenten dat samen werkt aan een urgente maatschappelijke uitdaging. Heb je interesse in deze rol of ideeën voor een Thesis Lab? Laat het ons weten via lde_thesislabs@cml.leidenuniv.nl