Welke keuzes hebben we in de energietransitie? Is de circulaire economie een oplossing voor alle duurzaamheidsproblemen? Hoe kunnen we ons voorbereiden op klimaatverandering? Het Leiden-Delft-Erasmus Centre for Sustainability lanceert een podcast over deze actuele duurzaamheidsthema's.
Fenna Plaisier van het Centre for Sustainability ging dit voorjaar in gesprek met wetenschappers en produceerde samen met Studio Klaenk de podcast 'Uit de Ivoren Toren'. We stelden Fenna een aantal vragen.
Hoe kwam je op het idee voor de podcast ‘Uit de Ivoren Toren’?
‘Het idee ontstond op het 40-jarig jubileum van het Centrum voor Milieuwetenschappen Leiden met het thema Sustainability in a post-fact society endangered by populists. Een van de sprekers was Europarlementariër Bas Eickhout die tegen een zaal vol wetenschappers zei: ‘Waar zijn jullie? We hebben jullie nodig in de politieke arena om ons te helpen de feiten te interpreteren. We zien lobbyisten rondlopen in Brussel, maar we zien jullie niet.’ Dat is de start geweest van de podcast.’
We hebben jullie nodig in de politieke arena om ons te helpen de feiten te interpreteren. We zien lobbyisten rondlopen in Brussel, maar we zien jullie niet.
Waarom ben jij deze podcast gestart?
‘Een podcast is een prachtige manier om mensen in korte tijd, op een begrijpelijke manier wetenschappelijke inzichten te geven. Want niet iedereen leest wetenschappelijke artikelen. Bovendien is het alsnog de vraag hoe je die kennis nou moet interpreteren. En dat doen we in de podcast: we benoemen niet alleen de wetenschappelijke bevindingen, we kijken ook naar hoe we dit in de context kunnen plaatsen van de maatschappij.’
Kan je voorbeelden geven wat voor inzichten de podcast heeft opgeleverd?
‘Neem bijvoorbeeld de circulaire economie: soms heb je het idee dat dit een soort toverformule is voor al onze problemen. We hoeven alleen maar ons afval te hergebruiken en dan komt alles goed. Maar als onze economie gebaseerd is op oneindige groei, dan hebben we steeds meer energie en grondstoffen nodig, ook als we alles zouden hergebruiken. Lost de circulaire economie dit probleem wel op?’
‘Daar gaat de podcast van professor Arnold Tukker van het Centrum voor Milieuwetenschappen van de Universiteit Leiden, tevens directeur van het Leiden-Delft-Erasmus Centre for Sustainability, over. Wat ik boeiend vind aan zijn aflevering is dat hij uitrekent waarom we niet oneindig kunnen groeien, omdat we dan bijvoorbeeld de hele aarde moeten volleggen met zonnepanelen. Maar hij legt ook uit welke instabiliteit er kan ontstaan zonder die economische groei. Hij laat zien waar de spanning zit tussen wat we willen en wat we nog niet kunnen en waar meer kennis voor nodig is.’
Wat ik boeiend vind aan zijn [Arnold Tukker] aflevering is dat hij uitrekent waarom we niet oneindig kunnen groeien, omdat we dan bijvoorbeeld de hele aarde moeten volleggen met zonnepanelen.
‘Een ander mooi voorbeeld vind ik de podcastaflevering met Erik Offerman van de faculteit 3ME van de TU Delft, waarin hij zegt dat we nog wel 100 jaar bezig zijn om alle materialen op zo’n manier te ontwerpen dat je ze ook weer kunt hergebruiken. Terwijl ik op de website van de overheid lees dat we over 50 jaar helemaal circulair moeten zijn. Daar zit een spanning tussen en ik denk dat mensen dat moeten weten.’
Hoe vinden wetenschappers het om mee te doen en wie kunnen er meedoen aan de tweede serie?
‘Ze vonden het erg leuk om mee te doen! De naam ‘Uit de Ivoren Toren’ spreekt veel wetenschappers aan, juist omdat zij al van alles doen om buiten de universiteitsmuren van betekenis te zijn. Ik wil de betrokken wetenschappers bij deze ook nog graag bedanken voor hun enthousiasme en inzichten. Er komt in het najaar een tweede serie van 'Uit de Ivoren Toren'. Iedereen die mee wil doen of een goed idee heeft voor deze podcast-serie kan mij mailen via f.c.plaisier@cml.leidenuniv.nl. ‘
De episodes van de podcast ‘Uit de Ivoren Toren’ die tot nu toe zijn verschenen zijn:
Waterstof, wat kunnen wij ermee? met prof. Ad van Wijk en Lidewij van Trigt, TU Delft
Duurzame energie - het blijft een lastig probleem. Hoe kunnen we er voor zorgen dat we genoeg schone energie op de juiste plek en juiste tijd hebben? Zijn er andere oplossingen naast zonne- en windenergie?
Hoge Torens vangen veel wind met prof. Ellen van Bueren, TU Delft
Steden raken overvol. We willen er wonen, werken, recreëren en ons gemakkelijk van A naar B kunnen verplaatsen. De laatste jaren zien we overal om ons heen woontorens als paddenstoelen de lucht in schieten. Zijn die woontorens wel de oplossing voor de woningnood?
Circulaire groei, feit of fabel? met prof. Arnold Tukker, Universiteit Leiden
Wat is de circulaire economie, waarom kunnen wij niet oneindig groeien en waarom kunnen wij momenteel nog steeds niet zonder groei?
Graven voor groene energie met prof. René Kleijn, Universiteit Leiden
Je denkt dat je goed bezig bent met zonnepanelen op het dak, een elektrische auto en aandelen in een windmolenpark. Maar wat zijn de gevolgen van onze grondstoffenhonger en waar komen die grondstoffen vandaan?
Voedselbossen: voor spek en bonen met dr. Maarten Schrama, Universiteit Leiden
Hoe ziet onze landbouw er over 100 jaar uit? Daarover verschillen de wetenschappers en politici sterk van mening. En in het midden van het debat staan de voedselbossen: een landbouwmethode die haaks staat op de huidige ideeën over efficiënte voedselproducten.
Urban mining: van hot naar hier met dr. Benjamin Sprecher, Universiteit Leiden
Het grootste probleem is niet dat de grondstoffen opraken, maar dat de leefbaarheid verdwijnt. Waarom is Urban Mining nu opeens zo’n hot topic en wat hebben geopolitieke machtsstructuren hiermee te maken?
Kritieke Materialen: een sterk staaltje met dr. Erik Offerman, TU Delft
Onze wereld bestaat uit allerlei verschillende materialen die de bouwstenen vormen van ons bestaan. In de circulaire economie gaat het over hoe wij omgaan met deze materialen.
De podcast' Uit de Ivoren Toren' is te beluisteren via diverse platforms zoals Buzzsprout, Spotify en iTunes.